Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını Temmuz ayından itibaren her geçen gün artan virüse yakalanma ve ölüm vakaları ile Kasım ayına kadar gelindi. Hafta içi, akşam saat 21:00’dan sabah 05:00’a kadar süren sokağa çıkma yasaklarının, bu salgını durduracak çözümler olmadığı yakın zamanda anlaşıldı! 21 Kasım’dan itibaren hafta sonları da gece sokağa çıkma kısıtlaması ile karantina uygulamalarının kapsamı arttırıldı.
Lokantalar, kafeler, kahvehaneler başta olmak üzere gıda ve yeme içme sektöründe çalışan birçok işletme bu kısıtlamalardan nasibini alarak kapatıldı.
Kapatılan bu (küçük işletmelerde) yani küçük esnafta, emekçi olan birçok kişi de işsiz kaldı. İşsiz kalan bu çalışanların çoğu gündelikçi yevmiye veya haftalık yevmiye hesabı ile çalışan emekçilerdi.
Bununla birlikte yeme içme sektörüne ilişkili olan yan işletmelerde etkilenerek, ekonomik daralmaya girdi. Hükümetin pandemi döneminde işçi çıkarmayı yasakladığı bu dönemde otomatik olarak binlerce çalışan emekçi çaresizlikle evlerine kapandı.
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz haftalarda bazı esnaf gruplarına, 3 ay boyunca 1000 TL hibe ve 500 TL ile 750 TL arasında yapılacak yardımları açıklamıştı. Yapılacak olan bu yardımlardan, faydalanacak esnafa bir nebze nefes aldıracak olması esnaf adına sevindirici. Ancak yeterli değil! Zaten aylardır mağdur olan esnaf ve çalışanların iş potansiyelleri yarı yarıya düşmüş. Dolayısı ile bu ekonomik şartlarda ayakta durmaya çalışan esnaf, çalışan sayılarını da önemli bir sayıda azaltmıştı.
Bugün Türkiye genelinde sayıları 10 binleri aşan, 4 ya da 5 market markası küçük esnafı bitirmiştir. Bu marketlerde temel gıda maddeleri yanı sıra, her türlü ihtiyaç malzemelerinin bulunması tüketici için kolaylık yaratmaktadır. Ancak olaya farklı açıdan da bakmak gerekiyor.
Bu marketler et ürünlerini satınca, kasap ne satacak? Süt, yoğurt ve peynir çeşitlerini satınca, süt ve çeşitli ürünlerini satan esnaf nasıl ayakta duracak? Yollara ve kaldırımlara yaş meyve ve sebze kasalarını dizerek satış yaptıklarında, sokağımızdaki manav ne satacak? Ayakkabı, elbise sattıklarında bu sektörde faaliyet gösteren esnaf ne satacak? Tekel ürünlerini de satınca, büfeler ne zaman tekel ürünlerini satış yapacak?
Dünyada ve ülkemizde birkaç kişi veya kurumun çok para kazanması ile şekillenen kapitalist dünyanın acımasız tarafıdır bu durum!. İyi yanları da var, kötü yanları da var. İyi yanını yukarıda kısaca bahsetmiştim.
Kötü yanı ise, çok daha fazla etkilidir. Küçük esnaf ve sanatkârı bitirmesidir. Onlara yaşama şansı vermemesidir. Pandemi süreci de eklenince bizler, çökmüş ve bitmiş olan esnaf dünyası ile karşı karşıya kaldık. Her sokakta, dükkânını devreden, dükkânını satan, kepenk indiren birçok esnafa rastlıyoruz. Ellerinde veresiye defterleri, veresiye notları ile umutsuzca kapıyı gözlemekten başka çareleri de kalmadı ne yazık ki!
Bu durumda satışları yok denecek kadar azalan, mahallemizin bakkal Osman amcasına, manav Mehmet abimize, kasap Hüseyin abiye, terzi Ahmet amcaya, zeytinci Necdet abiye, telefoncu Ünal abiye destek vermeliyiz. İhtiyaçlarımız bir kısmını, bu küçük esnaftan temin ederek onlara maddi ve manevi destekte bulunarak, katkı sağlamalıyız.
Bu zor günlerde; birçok giderlerini faturalara koyarak şişiren, vergi üstüne vergi koyan belediyeler, su faturalarını kendileri ödemelidir. Yüksek tüketim fiyatları olan ve bazı abonelerinden alamadıkları elektrik bedellerini halka yükleten elektrik şirketleri ile doğalgaz şirketleri kârlarından feragat etmeliler. Velinimeti olan müşterilerini düşünmeliler. Bindikleri dalı kesmemeliler.
Böylelikle, pandemi ve karantina kısıtlamalarından en çok etkilenen küçük esnafımız tek tek kapanıp, kapısına kilit vurmak zorunda kalmayacaklar. Onlarında evine ekmek parası götürme şansını, bu kurumlar ve biz vatandaşlar vermeliyiz.
Bu millet tarih boyunca çok büyük zorluklar gördü, geçirdi. Birlik, beraberlik ve dayanışma içinde olarak bu zorlukları aştığımız birçok örnekler var.
2021 yılında, yaşamış olduğumuz bu zorlukları bir bir aşarak geleceğe umutla baktığımız bir yıl olması temennisi ile yüce Türk milletime sağlık ve esenlikler, diliyorum.
2021 yılı; gerçekten yeni bir yıl olsun.