Oturduğumuz mahallemize adının verildiği, caddesinden günde defalarca geçtiğimiz ve adına bir ortaokul olan Halit Paşa kimdir? Ne yazık ki çok detaylı bilgiye sahip değildim! Merak ettim ve araştırdım.
Aslen Kastamonu’dan göç etmiş, Çerkez Ahmet Bey’in oğludur. Ailesinin göç ettiği İstanbul Beşiktaş’ta 1883 yılında doğdu.
14 Ocak 1901 tarihinde Harp Okulu’na girdi. 22 Ağustos 1903 tarihinde eğitimini tamamlayarak Harp Okulu’ndan Piyade Teğmen olarak mezun oldu. 22 Temmuz 1908 tarihinde Kıdemli Üsteğmenliğe terfi ettirildi. II. Meşrutiyet‘in ilanı üzerine 1.Ordu’nun Yemen‘e gönderilmesi ile birlikte kendisi de Yemen’e gitti.
İtalyanların Trablusgarp’a saldırması üzerine, Fedai Zabitan olarak Haziran 1910’da Trablusgarp’a gitti. Burada görev yaptığı 3 ay boyunca yan yana savaştığı Ali Bey “Kel Ali” (Çetinkaya) ile anlaşamadığı için, Mustafa Kemal Bey(Atatürk) ve Enver Bey(Enver Paşa)’nın ortak kararı ile görev yeri değiştirildi. Balkan Savaşları’na katılmak üzere Çatalca’da Şark Ordusu emrine gönderildi.
14 Nisan 1911 tarihinde Yemen’de ve Trablusgarb’ta göstermiş olduğu başarılardan sonra Yüzbaşılığa yükseldi.
1.Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine Kafkasya Cephesi’nde görev aldı. Görevi, Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslara bırakılmış olan Kars, Ardahan ve Sarıkamış’ı geri almaktı.
Dokuz günlük bir savaştan sonra, 23 Aralık 1915 tarihinde Ardahan’a girmeyi başardı. Bu başarısından sonra binbaşı rütbesine, Çorum Müfrezesi ile yaptığı hizmetlerden sonra Yarbay rütbesine terfi etti.
10 Mayıs 1917 tarihinde Garbi Dersim Komutanlığı’na atandı. 1918 başında, Ruslardan ve Ermeni çetelerden Dersim, Erzincan, Nenehatun ve Erzurum‘u geri aldı.
Kafkas İslam Ordusu’nun 3. Fırka Komutanlığı’na atandı. Sonraki yılda 9. Kafkas Fırkası Komutanlığı’na atandı.
27 Eylül 1920’de Ermenistan üzerine yapılan harekâtta başarılar elde etti. Bu başarısı nedeniyle, 6 Aralık 1920‘de Albaylığa yükseltildi.
1921 yılında Doğu Cephesi’nden Batı Cephesi Komutanlığı’na, Kolordu Komutanı olarak Kocaeli Komutanlığı’na atandı.
2. İnönü Muharebesine sağ cenah Komutanı olarak, ardından Afyon, Eskişehir ve Kütahya’nın kurtarılması görevinde bulundu. Sakarya Savaşlarına ve Büyük Taarruza katılarak başarılarda bulundu. Rütbesi Tümgeneralliğe yükseltildiğinde ise yaşı 39 idi.
Hayatı boyunca cepheden cepheye koşarak görev alan böylelikle savaş alanlarında göstermiş olduğu cesaretten dolayı kendisine “Deli” lakabı takılmış.
Deli Halit’in belinde “namuslu ve namussuz” adını verdiği iki tabanca vardı. ‘Namuslu’ ile sadece düşmana ateş ederdi. ‘Namussuz’ ile olur da cepheden bir asker kaçarsa diye belinde bulundururdu. Cephe gerisinde yüksek bir kayanın üzerine oturur geri çekilecek-kaçacak birini gördüğünde namussuz adını taktığı silahı kullanırdı.
26 Ağustos 1922 yılındaki Büyük Taarruz’da Kocaeli Grup Komutanlığı olarak işgal altındaki Gemlik, Mudanya ve Bandırma hattındaki Yunan birliklerine saldırarak, Yunan’ın 11. Tümen Komutanı Tümgeneral Nikoloas Kladas ile birlikte birçok Yunan askerini esir aldı.
Bu gelişmeleri Fahrettin Paşa’dan duyan, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa; “Bu mutlaka bizim Deli Halit’in işidir” diyerek gururlanmış ve tebessümle karşılamıştır.
Deli Halit Paşa, muharebe meydanlarında ikisi ağır olmak üzere 9 kez yaralandı. Sakarya Muharebesi’nde beyninin yanına saplanan kurşunu hayatı boyunca taşıdı. Asabi ve birazda deliliğinin bu beynindeki kurşundan olduğunu kendisi söylerdi.
1. Dünya Savaşı ve İstiklal Savaşı sırasında Gümüş Liyakat, Gümüş İmtiyaz, Altın Liyakat, Altın İmtiyaz, 3.Rütbeden Kılıçlı Osmanlı ve İstiklal Madalyası ile Avusturya ve Afganistan’ında birer madalyasına sahiptir.
Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal Paşa’nın ısrarı üzerine, Ardahan’dan TBMM’nin II. Dönem seçimlerine katıldı.
5 Temmuz 1923 tarihinde yapılan seçim sonucunda Ardahan milletvekili olarak TBMM’sine girdi.
TBMM’sinde savaşta malul olan gazilerin maddi durumlarının düzeltilmesi için maaş bağlanmasını ve arazi verilmesini istiyordu. Buna karşı çıkan vekillerle tartışmalara giriyordu.
Bir başka oturumda Ordunun masraflarının kısılması teklifine şiddetle karşı çıkarak sert tepki gösteriyordu.
Savaş alanlarında da hiç anlaşamadığı “Kel Ali” Ali Çetinkaya’nın “Paşa asabiyetten vazgeç artık“ uyarısı ile o yıllarda mecliste silah taşınmasına izin verildiği için cebindeki 2 silahını da çekerek 9 Şubat 1925’te, anlaşamadığı Kel Ali’ye doğru, üç el ateşlemiş.
Meclis salonundaki olayda Avni Bey’in ve Fuat Bey’in, Halit Paşa’nın eline sarılması sonucunda çıkan arbedede, Halit Paşa sırtından vurularak yaralanmıştı.
5 gün sonra, 14 Şubat 1925 tarihinde 42 yaşında vefat etti. Öldürülmesi TBMM’sinde gerçekleşen ilk cinayettir. Soyadı kanunu çıktığında, Halit Paşa ismi “Halit Karsıalan” olarak değiştirilmiştir.
Cenazesi Eyüp semtinde defnedildi. 1988 yılında mezarı Ankara Devlet mezarlığına taşındı.
Vatanı için savaşan yiğit askerlere karşı baba gibi şefkatli, vatan hainlerine karşı ise son derece acımasız bir insandı; Halit Karsıalan Paşa.
Mudanya’dan Kocaeli’ne, Kars’a, Artvin’den Gümüşhane’ye, Erzurum’dan İzmir’e, Tunceli’den İstanbul’a, Yemen’den Trablusgarp’a, cephe cephe koşuşturmuş bir Kahraman komutandı Halit Karsıalan Paşa.
İşte gün içerisinde dudaklarımızdan defalarca dökülen “Halit Paşa” isminin 42 yıllık kısa hayatının hikâyesi böyle.
Onun göstermiş olduğu kahramanlık sonrasında Mudanya 26 aylık işgalden kurtarılmıştır. O Milli Mücadelenin en önemli kişilerindendir. O bizim, Mudanya’nın pek bilinmeyen kahramanıdır.
Unutulmaya yüz tutmuş olan kahramanımız Şükrü Çavuş ve Deli Halit Paşa’nın anısına Mudanya’da Mütareke Meydanı‘na heykelleri ne güzel yakışır.
Kahramanlarımız Şehit Şükrü Çavuş ve 9 arkadaşı ile birlikte Deli Halit Paşa’ya minnettarız. Bizler onları unutmayacağız. Ruhları şad olsun.
