Zaferle sonuçlanan Türk Kurtuluş Savaşı’nın mütareke ile taçlandırıldığı bu bina, aynı zamanda Mustafa Kemal başkanlığındaki Ankara Hükümeti’nin Türk Milletinin tek temsilcisi olarak ilk kabul edildiği yerdir.
Bir dönemin tarihinin yazıldığı Rum tüccarı (*) Alexandros Gaytanos‘a ait olan Mudanya Mütareke binası, 1958 yılında müze olmadan belirli bir süre önce, çeşitli 9 kurum ve kuruluşa hizmet verdi.
Yapılan araştırmalara göre 1936 yılında Hayri İpar tarafından satın alınıp, çevresi istimlak edilerek meydana çıkarılan bu tarihi binada; belli sürelerle hizmet veren kurum ve kuruluşlardan ilk olarak Kız Mektep Okulu olarak kullanıldığı öğrenildi.
Daha sonra sırasıyla; Cumhuriyet Halk Fırkası olan bu tarihi beyaz ev; Tayyare Cemiyeti, Ticaret Odası, Dinçspor Kulübü, Halk Evi, Gençler Birliği Spor Kulübü, Kütüphane ve Mudanya Bandosu‘nun ardından 1958 yılında Müzeler Müdürlüğü’ne devredilerek Mudanya Mütareke Müze Evi konumuna getirildi.
Uzun süre yenileme çalışmaları nedeniyle kapalı olan Mudanya Mütareke Evi Müzesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı işbirliğiyle restore edilerek eski ihtişamına kavuşturuldu. Müze Evi, Mudanya Mütarekesi’nin 92. yıldönümü kutlamaları haftasında 10 Ekim 2014 tarihinde yeni yüzüyle tekrar ziyarete açıldı. 2019 yılında yeniden tadilata alınarak, kısa bir bakım onarımdan geçmişti. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Mütareke Müze Evi’ni son olarak 2022 yılının ilk aylarında kapsamlı bir tadilata daha almış ve Mütareke’nin 100. yıldönümü kutlamalarında halkın ziyaretine yeniden açtı.
MÜZEDE NELER VAR?
Mütareke Müze Evi’nde mütareke yıllarına ait o günleri anımsatan fotoğraflar, imza salonu, İsmet İnönü’nün çalışma odası ve ayrıca bu odada İsmet Paşa’nın bir rivayete göre kızgın olduğu bir anda yumruğuyla ikiye çatlattığı mermer masa, eşyaları, murahhas üyelerin çalışma odalarıyla üst katta; bir salon, kütüphane, İsmet Paşa ve yaverlerinin yatak odaları ve banyo mevcuttur.
Çatı katında ise Marmara Denizi’ni ve kenti kuşbakışı görebilen iki balkon da bulunmaktadır. Mütareke döneminin eşyalarının korunduğu bu evde ayrıca o döneme ait belgeler sergilenmekte, diğer eşyalar itina ile korunmaktadır.
HAYRİ İPAR’IN NOTER SENEDİNDEN…
Dönemin tanınmış müteahhitlerinden olan Mehmet Hayri İpar, Türkiye Cumhuriyeti tarihi için çok önemli olan bu binayı müze olması için Mudanya Belediyesi’ne bağışlamıştır.
21 Eylül 1936 tarihli noter senedinde Hayri İpar şöyle der:
“Ben, Mudanya’da doğan bir Türk sıfatıyla, antlaşmanın imzalandığı bu binayı müze haline getirmeyi düşündüm. Sahildeki bir rıhtımın üzerine ahşap olarak yapılmış olan bu bina, daha önceleri Mudanya Belediyesi tarafından alınmış ve içindeki eşyası öteye beriye satılmış, hediye edilmiş bulunuyordu. Bina eski olduğundan harabe olmaya yüz tutmuş gibiydi. Binayı ve iskelesini aslına uygun olarak tamir ettirerek, eski haline getirttim. Yanlarında bu binaya bitişik ahşap evler vardı. Bunları da satın alarak yıktırdım. Etrafını tanzim ettirerek ortaya çıkarttım. Buradaki dağılmış eşyaları ve zarara uğrayanları bile yeniden satın alarak yerli yerine koydurdum. Mütareke evini eşyalarıyla birlikte müze olarak kullanmak üzere tamamen Mudanya Belediyesi’ne bağış ve devir ettim“.
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
– (*) Yunanistan’a 1922’de göç eden N. Fardis’in 1932 yılında kaleme aldığı kitaptan çeviren ve 6 Eylül 2012 tarihinde MUDANYA Gazetesi’nde yayımlanan Ali Pekman’ın köşe yazısı
– Mudanya Gazeteciler Derneği, Gazete Mudanya / Bayram Gazetesi
– Foto Çetin Gerçekçi arşivi – İnönü Vakfı arşivi
– Turizm ve Kültür Bakanlığı, Kültür Portalı
– Renklendirilen video: Fırat Gökdemir
